یا جاری اللصیق ...

✅ یک آیه از جزء 18

 و الَّذینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ (3 مؤمنون)

 و آنان که از [هر گفتار و کردارِ] بیهوده و بی فایده روی گردانند.

🔸 لهو و لغو

اگر ما این مجموعۀ زندگى و این مجموعۀ مرتبط و منسجم را در نظر گرفتیم، لهو و لغو در این مجموعه، با لهو و لغو در یک مقطع جدا و منقطع‏ از مجموعه‏ ها، مفهوم متفاوتى پیدا مى‏ کند.

در این آیه‏  لغو را با سنّت نمى ‏سنجند، که لغو را با اهداف مى‏ سنجند. 

حجى که با هدف حسین نخواند، لغو است، حتى ذنب است. 

◽️ اعراض از هدف، لغو را معنا مى‏ کند؛ 

یعنى اگر تو مى ‏خواهى ببینى این کار لغو است یا نه، درست است یا غلط، باید ببینى با هدف تو هماهنگ است یا نه. 

این ارتباط تنگاتنگ در این مجموعه زنده، با هدف، لغو را مشخص مى ‏کند؛ یعنى عامل مشخص کننده عمل در این شرایط، تنها سنت ‏ها و حدود شرعى قضیه نیستند، بلکه اهداف تو هستند که وضعیت تو را مشخص و روشن مى‏ کنند و اینجاست که اگر آدمى بخواهد بسنجد و بفهمد باید این چنین مجموعه ‏اى را با هم بسنجد.

🔻 ما خیال مى ‏کنیم که‏ سنت‏ و استحباب عمل ما را از لغو مى ‏رهاند در حالى که‏ لغویت‏، با جهت‏ مشخص مى ‏شود. مادام که هدفى و طرحى و برنامه ‏اى نباشد خوبى‏ هاى تو لغو است و حتّى واجبات تو در جاى خود ننشسته و حج تو به نفع یزید تمام شده و طاعات تو، قدرت‏ هاى شیطان را بهره‏ مند ساخته است. بى ‏جهت نیست که در این سوره‏ با این تعبیر، از لغو سخن مى ‏گوید: 

🍃والَّذینَ هُمْ عَنْ اللَّغْوِ مُعْرِضُون🍃

نمى ‏گوید الذین هم عن اللغو مجتنبون؛ از اجتناب و کناره ‏گیرى و ترک سخن نمى ‏گوید. از اعراض سخن مى‏ گوید و اعراض و اقبال، لازمۀ توجه و عدم توجه به جهت و هدف است. حد لغو با اعراض از جهت، مشخص مى ‏شود.

زندگى ‏اى که معارف ما، آمال ما، احوال ما و اعمال ما در آن با هم گره بخورند و لغو و ذنب ما در این مجموعه معنا شود.

الآن، وقتى که مى ‏خواهیم گناه‏ ها را جمع بندى کنیم به چیزهاى محدودى مى ‏رسیم، مى‏ گوییم این گناه است، در حالى که در آن نگاه، هر چه که تو را به هدف‏ نرساند گناه است؛ «انَّما تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْثاناً » (1) آنچه جز خدا باشد وثن است. هر چه را جز خدا بپرستید وثن مى ‏شود.

این نگاه مجموعى است که وضعیت عمل من را مشخص مى ‏کند.

صفایی حائری